Feyenoord City Files, Deel 1

FEYENOORD CITY FILES, DEEL 1 JORIEN VAN DEN HERIK

Rotterdamse insiders geïnterviewd over het Feyenoord City project

‘Niemand kan het mij vertellen’

Interview met ex-Feyenoord-voorzitter Jorien van den Herik over Feyenoord City, eerste deel

Leestijd: 8 minuten.

In 2013 stond er een ingezonden brief van u in het Algemeen Dagblad. De strekking van die brief: kijk nog een keer goed wat je met het huidige stadion kan doen.

Dat vind ik nog steeds. Ik ken natuurlijk niet alle cijfers, maar volgens mij kent niemand die. Dat wordt allemaal geheimgehouden, dat is één van de problemen die ik heb met de plannen die nu voorliggen. Ik herinner me dat er geen degelijke aanbesteding is geweest, maar dat het begon met een plan dat BAM indiende. Tegelijkertijd lag er ook een plan van Red de Kuip. Ik herinner me dat de BAM toen gewonnen had maar dat het plan uiteindelijk niet doorging. Toen had men natuurlijk moeten kijken naar het plan van Red de Kuip, daar had men mee moeten gaan praten. Maar opeens kwam daar Feyenoord City.

Sindsdien is er alleen maar over Feyenoord City gesproken en is er helemaal niet meer gekeken naar een totale renovatie van De Kuip. Als men daar serieus naar gekeken had toen, hadden we nu een totaal gerenoveerde, andere Kuip gehad. Dan was er dit jaar een opening geweest, met een capaciteit van tussen zestig- of zeventigduizend toeschouwers. Met alle commerciële faciliteiten die men nu ook zegt te krijgen in een nieuw te bouwen stadion. En dan zeg ik – en ik heb daar nog nooit een goede uitleg over gelezen – waarom is er niet naar een totale verbouwing gekeken van de Kuip? Ik ben echt benieuwd waarom het niet goed voor de club was om het plan van Red de Kuip niet serieus in ogenschouw te nemen. Wat is daar dan de reden voor? Ik weet het niet, niemand kan het mij vertellen.

Ik heb argumenten gehoord van dat de staalconstructie het niet aan zou kunnen. Dit werd later weersproken door wetenschappers uit Delft. Dat vermoeidheid helemaal niet aan de orde is, want het stadion kan nog zoveel jaren mee. Alles heeft onderhoud nodig, de Kuip dus ook. Maar waarom heeft men daar niet serieus naar gekeken? Ik ben van nature niet achterdochtig, maar als ook ik achterdochtig word, dan moet je je echt afvragen wat er aan de hand is. Waarom moet er in een totaal nieuw stedelijk project per se een nieuw stadion ingepast worden? Het mag van mij overigens wel hoor, zolang het maar beter is voor de club.

U vindt dat er in de huidige plannen niet het maximale bereikt wordt voor de club. Wat had er anders gemoeten?

Dat is dus helemaal niet zo moeilijk. Ook in mijn tijd is er wel eens gekeken naar de toekomst. Daar ben je bestuurder voor: je moet kijken naar de toekomst op de lange termijn. Er is toen gekeken naar de mogelijkheid om Ahoy en Feyenoord samen te laten gaan in één accommodatie. Is prima, mag je allemaal naar kijken. Dat vind ik zelfs de plicht van een bestuurder. Maar dat moet wel op een goede manier. In het voetbal kennen we de een-tweetjes en die zijn meestal erg succesvol, maar van de een-tweetjes die nu worden gespeeld hou ik niet.

U doelt op Eric Gudde en de gemeente Rotterdam, die samenspeelden om de door de gemeente gewenste beweging in de stadsontwikkeling te krijgen?

Wellicht wel, maar er kan alleen gegist worden. Niemand weet het. Dus voor een onderzoeksjournalist ligt hier een braakliggend terrein. Maar mijn gevoel zegt: er is iets aan de hand en ik lees dan dingen zoals wat Jan de Jong nu roept: ‘We willen 25 miljoen gegarandeerd hebben, in plaats van 17,5 miljoen’. Dan hoor ik dus dat de spelersbegroting 7,5 miljoen euro per jaar toeneemt. Ik schrik daarvan, ik vind dat veel te weinig. Moet je dan voor die 7,5 miljoen een nieuw stadion gaan bouwen? En daar in deze fase nog over onderhandelen? Mijn nuchtere verstand zegt op basis van die gegevens: dat begrijp ik niet. Dat lijkt me ook niet goed.

Ik vind ook niet dat een club afhankelijk moet zijn van de exploitatie van onroerend goed. En dat bedrag mag dan wel gegarandeerd zijn, maar een garantie gaat maar zover totdat er geld is. Als er geen geld is uit de exploitatie van dat onroerend goed, waar moet het dan vandaan komen?

Het staat zwart op wit, zegt Feyenoord.

Zwart op wit? Een garantie van een bedrijf is prima, zolang het bedrijf bestaat. Als het bedrijf niet meer bestaat, dan heb je niks hoor. Ieder bedrijf kan failliet gaan, dit nieuwe stadion dus ook. Laten we eens bij het begin van dit stadiondossier beginnen en constateren dat de huidige Kuip niet meer van deze tijd is. Daar is geen discussie over mogelijk, dat vindt iedereen. Ook dat je die moet onderhouden, daar is achterstand in. Dat onderhoud had natuurlijk al lang moeten gebeuren.

Inderdaad. Daar is iedereen het over eens, ik ken niemand die zegt: ‘laten we de Kuip houden zoals die nu is’.

Zeg je ‘inderdaad’ of ‘in de raad’? Daar gaat de raad toch helemaal niet over? De gemeenteraad heeft nog nooit iets voor Feyenoord gedaan.

Op dit moment heeft de gemeenteraad het idee dat ze heel veel voor Feyenoord doet.

Helemaal niet. Rotterdam is een heel goede gemeente. Als ze in het buitenland zijn, de wethouders en raadsleden, dan hebben ze het alleen maar over Feyenoord en staan ze soms zelfs op tafels te dansen en het Hand in Hand te zingen. Ik heb dat meegemaakt in de vijftien jaar die ik als bestuurslid heb doorgebracht. En wat doen ze nu? Dertig of veertig miljoen?

Ze zeggen: wij hebben 137 miljoen geïnvesteerd.

Nou dat hebben ze toch zelf gekocht? Die grond die ze hebben gekocht, dat is dan toch van hen nu? Dat hebben ze toch niet gegeven aan Feyenoord?

Het gevoel van de raad is: we helpen Feyenoord hier ontzettend mee.

Ze leveren misschien een bijdrage, maar ik vind dat een stad als Rotterdam veel meer moet doen.

Ze vragen er zelfs nog een sociaaleconomisch programma voor terug.

Ik vind dat men daar niet over moet beginnen. Wij zijn een voetbalclub, Feyenoord is een voetbalclub. En die vult al een groot gedeelte sociaal in. Door voetbal te spelen. Wat wil men nou nog meer? En als de gemeente zegt: ‘we hebben zoveel geld vrijgemaakt, we hebben grond aangekocht, we gaan nog zoveel bedrijven uitkopen’, dan denk ik: allemaal prima, maar dat had sowieso moeten gebeuren voor die woningbouw, voor dat hele project. Niet voor het stadion! Ze kopen alles voor het woningbouwproject. Maar dat heeft niets met voetballen te maken.

Hoe kan het dan dat de raadsleden steeds wethouder Visser ter verantwoording roepen, dat ze aangeven dat hij de Feyenoord-directeur achter de broek aan moet zitten?

De raadsleden moeten zich niet gaan voorstellen dat ze invloed hebben bij de voetbalclub. Want zodra de politiek invloed krijgt bij een voetbalclub is het einde verhaal. Nogmaals: als de politiek zegt ‘we hebben grond gekocht, we spannen ons in voor jullie’ dan zeg ik: dat was allemaal niet nodig geweest als er eerst eens naar de renovatie van de huidige Kuip was gekeken.

Daarvan zegt men bij Feyenoord City dat gebiedsontwikkeling samen met renovatie van de Kuip niet zou kunnen.

Nou? En? Dat is hun probleem dan. Dan moeten ze misschien andere gebiedsontwikkeling doorvoeren. Want ik heb destijds zat plannen gezien waarbij het wél mogelijk was en ook toen was steeds de gemeente erbij betrokken. We wilden de Varkenoordse polder erbij betrekken, met een overkapping over de weg die nu naar de luchtbrug toe leidt. Maar als de gemeente nu zegt: ‘we willen op een andere manier het gebied ontwikkelen en dan moet daar een nieuw stadion bij komen’, dan is dat hun zorg. Dat is niet de zorg van de voetbalclub. De voetbalclub wil gewoon een goed stadion.

Hoe heeft de gemeente Feyenoord dan verleid om hier toch in mee te gaan?

Geen idee. Ik zou het wel eens willen weten. Maar ik denk dat er is besloten van ‘we moeten in ieder geval niet meer praten over totale verbouwing of renovatie van de Kuip.’ Ik denk men heeft afgesproken daar de mond over te houden. Men wilde alleen nog praten over nieuwbouw, want dat paste in de visie van de gebiedsontwikkeling. Nogmaals: in hun optiek, in hun denken vanuit de gemeente, past dat misschien. Maar als voormalig voetbalbestuurder zeg ik: de gemeente helpen is prima. Maar om hiervoor je heilige grond te gaan verlaten…. Als dat écht nodig is, dan ga je gewoon natuurlijk. Maar de gebiedsontwikkeling van de gemeente is natuurlijk geen argument.

Er is veel weerstand onder de supporters. Vrijwel niemand steunt Feyenoord publiekelijk in dit stadiondossier. De gemeente vraagt zich inmiddels hardop af: laat het bestuur van Feyenoord wel genoeg zien dat de nieuwe situatie beter is? U noemde zelf al even de 7,5 miljoen extra die Feyenoord per jaar gaat krijgen.

Maar ik vind dat veel te weinig. Dan moet je als stad groot zijn en zeggen: ‘we bouwen een nieuw stadion voor die club en stellen het ter beschikking.’ De club gaat dan een huur betalen voor iedere keer dat ze er gebruik van maakt. Want je hoeft toch als Feyenoord geen nieuw stadion? Kijk naar Liverpool. Een heel goed voorbeeld, die hebben ook geen nieuw stadion gebouwd.

Jan de Jong heeft dit dossier geërfd. Hij onderhandelde hard in de media met de wethouder, met de eis dat Feyenoord gegarandeerd 25 miljoen moet krijgen. Nu blijkt dat erdoor te zijn, maar niet vanwege het inbinden van de gemeente. De Jong heeft bij wat Vrienden van Feyenoord dertig miljoen vreemd vermogen opgehaald en die nieuwe schuld staat nu te boek als eigen vermogen.

Ik ken een paar Vrienden, maar die hebben nog niets getekend hoor. Maar dat klopt toch ook niet? Dertig miljoen moeten die bij elkaar brengen. En als je dat hebt, dan kan er wel 7,5 miljoen aan extra inkomsten worden gegenereerd. De huidige rente is laag, maar laten we zeggen dat dat vijf procent is. Dat brengt dus 1,5 miljoen op. Hoe kan er dan opeens 7,5 miljoen worden gegarandeerd met dertig miljoen inbreng? Het rendement op dertig miljoen is toch niet meer dan 1,5 miljoen? Dus wat gebeurt hier? Een aantal Vrienden die ik ken, hebben dus nog helemaal niets getekend. Vanmorgen zag ik er nog één. Die ziet het helemaal niet zitten.

Maar stel nou het gaat wel door. Die 30 miljoen moet je zo spoedig mogelijk terugbetalen óf je invloed neemt af.

Die bank uit Amerika ken ik goed. Ze zijn erg gefocust op winst, dat vind ik terecht, daar is het immers een onderneming voor. Ze hebben nu 17,5 miljoen voor de voorstudie gefinancierd, met als onderpand waarschijnlijk de huidige locatie. Ik vind het trouwens nogal wat: dat je als gemeente een nieuw stadion wil gaan bouwen, dat er dan bij een bank uit Amerika, mind you, 17,5 miljoen euro moet worden geleend. Dat geeft aan dat het wel erg kiele kiele is. Dat het geen vetpot is. Toch?

Dat rondje Nederlandse banken hebben ze wel gemaakt.

Die hebben waarschijnlijk nee gezegd.

Waarom zullen we nooit te weten komen.

Nou, dan ga je denk ik te ver. Natuurlijk wel, alles wordt op een gegeven moment bekend. Er blijft niets geheim. Alleen op dit moment zijn er te veel geheimen. Ik denk dat het wel eens tijd wordt dat men gewoon open en eerlijk is. Zeg dan eerlijk: we willen de huidige Kuip niet renoveren. Dat mag je zeggen, om daarna de redenen aan te geven. Maar niet met drogredenen aankomen als ‘dat krijgen we niet gefinancierd’ of ‘het staal is niet meer goed’. Nee, dat is onzin. Je moet gewoon eerlijk zeggen: het past niet in onze plannen voor de gebiedsontwikkeling en daarom hebben we een nieuw stadion nodig. Prima, dat mag men zeggen. Alleen moet men dan de club niet vragen of die hen wil helpen, nee: dan moet de gemeente de club daarbij helpen.

Het gaat u om de club.

Ik heb in tijden dat het heel slecht ging, een beetje gechargeerd gezegd misschien, mezelf kapot gevochten voor de club. Ik vind dat dat veel te weinig gebeurt tegenwoordig. Aan mij zouden ze niet zo’n makkie hebben gehad in dit verhaal. Maar dat is omdat er tegenwoordig andere belangen meespelen. Ook in de Raad van Commissarissen spelen belangen mee.

Wat voor belangen zijn dat dan?

Eigenbelang. Eigen zakelijk belang. Of persoonlijk belang. Er zitten mensen in de besturen bij Feyenoord die niet alleen maar aan de club denken. Laat ik het zo maar vriendelijk zeggen, want anders schop ik weer te veel.

Gaat u concrete voorbeelden geven?

Nee. Maar het moet iedereen wel duidelijk zijn. Ze mogen van mij alles zeggen en ik heb ook niet alles goed gedaan, maar ik heb wel altijd mijn zakelijke interesse en mijn verantwoordelijkheid bij Feyenoord strikt gescheiden gehouden. En zo hoort het. En anders moet je geen deel uit willen maken van een bestuur.

Wat vindt u ervan dat het een klein clubje namen is van bestuurders die steeds weer terugkomen in andere functies of rollen?

Je hebt natuurlijk altijd wel groepen, inner circles, of hoe je het wilt noemen. Ja, die bestaan en die zorgen voor elkaar. Ik heb daar nooit toe behoord. Ik had geen zakelijke verantwoordelijkheden naar anderen toe. En ik heb nooit tot een groep binnen Feyenoord behoord en dat heeft men altijd heel vervelend gevonden, omdat men daardoor geen grip op mij kon krijgen. Maar ik was wel onafhankelijk daardoor.

Jorien van den Herik (1943) is eind jaren tachtig kort president-commissaris van Stadion Feijenoord, waarna hij een jaar lang penningmeester is van de voetbalclub Feyenoord. De veertien jaar lange periode daarna is hij voorzitter van de voetbalclub (1992-2006). In die periode wordt Feyenoord twee keer landskampioen, wint vier keer de KNVB beker, twee keer de Supercup en ook nog eens de UEFA-Cup. Daarnaast neemt Feyenoord in 1994 een compleet gerenoveerd en vernieuwd stadion in gebruik. Overal waar Van den Herik kwam stond hij voor Feyenoord, het clubbelang werd door hem met verve verdedigd. Voor het eerst in jaren spreekt de GKL (Grote Kale Leider, de bijnaam die supporters hem gaven) zich weer eens uit: ‘Anderen zeggen dus iets over de club, die dicteren waar je moet gaan spelen. Ammehoela. Ik zou dat nooit accepteren.’

NOOT VAN DE REDACTIE: het grote lunchinterview met de heer Van den Herik krijgt aanstaande woensdag een vervolg. In het tweede gedeelte zal de oud-voorzitter van Feyenoord vragen over onder meer de stijgende bouwkosten en het mobiliteitsplan beantwoorden.

Bron: Stadslog.nl – Pieter Verkaik

Afbeelding / www.defeijenoorder.nl