Het idee om een Rotterdams referendum te houden over het nieuwe stadion van Feyenoord wordt met wisselend enthousiasme ontvangen. Bedenker Leo de Kleijn, ex-fractievoorzitter van de SP, wil dat stemgerechtigde burgers zich kunnen uitspreken over de vraag of de gemeente 40 miljoen euro aan aandelen in het nieuwe stadion moet nemen. ,,Dat is tenslotte ook hun geld’’, benadrukt hij.
Met steun van de oud-raadsleden Jos Verveen (Stadsinitiatief Rotterdam) en Dries Mosch (Leefbaar Rotterdam) hoopt hij dat dit idee wordt opgepikt. ,,Er moet een bredere initiatiefgroep komen die hier werk van gaat maken’’, meldt hij, ,,een soort comité. Maar het kán, als mensen hun schouders eronder zetten. Dit is een thema dat een hoop Rotterdammers zal aanspreken, of je nu voor of tegen een nieuw stadion bent.’’
Al eerder was hij een van de drijvende krachten achter het Woonreferendum in 2016, dat naar schatting 1,6 miljoen euro kostte. ,,Er komt nog een definitief besluit over deelname van de stad aan het nieuwe stadion. Als er duizend handtekeningen zijn verzameld, dan moet de gemeenteraad dat oordeel minimaal zes weken uitstellen. En in die periode moeten er tienduizend handtekeningen worden gezet om een referendum te kunnen organiseren.’’
Of een eventuele nieuwe volksraadpleging ook zoveel moet kosten, is volgens hem nog maar de vraag. ,,Ik denk dat het veel goedkoper kan. Door het bijvoorbeeld te combineren met verkiezingen óf om een digitale stemming te doen. Net zoals destijds bij het Stadsinitiatief. We moeten kijken wat technisch haalbaar is.‘’
De Rotterdamse politiek is verdeeld over de vraag óf een ‘Stadionreferendum’ zo’n goed plan is, en wat de gevolgen ervan zijn. CDA‘er Christine Eskes is geen voorstander van zo’n officiële peiling onder Rotterdammers – ‘Het is een simplificering van vraagstukken’ – en wijst erop dat de uitslag niet bindend zal zijn. ,,Maar op het moment dat er een ruime opkomst is en een overweldigende meerderheid tegen is, dan is het wel iets waar je als raad rekening mee moet houden. Dat kun je niet zomaar naast je neerleggen.’’
Afgewezen
Ronduit voor een referendum is Ellen Verkoelen, fractievoorzitter van 50PLUS. En áls er een ruime meerderheid tegen de ‘40 miljoen-constructie’ is, dan is het niet ondenkbeeldig dat de gemeenteraad die uitslag omarmt, luid haar mening. ,,We leven met dit college op een vulkaan. Ik denk dat gezien de verhoudingen in de raad – én in de coalitie zelf – dit niet met 23 stemmen tegen 22 wordt afgewezen.’’
Leefbaar-raadslid Robert Simons – oud-wethouder – meldt dat zijn partij groot voorstander is van referenda. ,,Maar alle drie de initiatiefnemers zijn betrokken geweest bij de toenmalige besluitvorming’’, meldt hij. ,,Ze regeren als het ware over hun graf heen. Ze willen alsnog hun gelijk halen. En we hebben hierover als gemeenteraad al een besluit genomen, en dat steunen we nog steeds.’’
In mei 2017 stemde de gemeenteraad in met een deelname van 40 miljoen euro aan aandelen in het nieuwe stadion (totale investering 444 miljoen euro), mits Feyenoord aan 17 voorwaarden voldoet. Die staan in de zogenoemde position paper. Deze week maakte Feyenoord City bekend dat de bouw van het stadion met een jaar is vertraagd: de opening is niet in de zomer van 2023, maar in juni 2024.
Dat er al een besluit ligt, is voor D66-fractievoorzitter Chantal Zeegers reden om dit referendum af te raden. ,,Er moet aan het einde van het jaar alleen nog een toets plaatsvinden of Feyenoord aan de eisen heeft voldaan’’, legt ze uit. ,,Feyenoord zal ons een onbetrouwbare partner vinden, als we op dit besluit terugkomen. Dus bezint eer ge begint. Je moet mensen ook niet op het verkeerde been zetten. Aan de andere kant staat het iedereen vrij om dit te doen.’’
VVD‘er Jan-Willem Verheij ten slotte acht een referendum bij voorbaat kansloos. ,,Want het aangaan van deelnemingen is een collegebevoegdheid. Dat heeft een wensen- en bedenkingenprocedure, daar gaat de raad dus niet over. En daarmee is dit onderwerp helemaal niet referendabel.’’
Een woordvoerder van de gemeente Rotterdam meldt dat een stadsreferendum moet voldoen aan de voorwaarden die in een verordening in juni 2018 zijn vastgelegd. Als dat zo is, kan een verzoek worden ingediend. De gemeenteraad besluit of de aanvraag wordt ingewilligd. Is dat besluit positief, dan moeten er tienduizend handtekeningen worden ingezameld, waarna de raad een definitieve knoop doorhakt.
,,Overigens heeft de raad in mei 2017 al besloten onder welke voorwaarden de gemeente investeert in het nieuwe stadion. Voor de financial close beoordeelt de gemeente of Feyenoord aan deze voorwaarden voldoet.’’