Het kampioenschap van Feyenoord mag dan nog niet binnen zijn na de deceptie tegen Excelsior zondag, maar de Rotterdamse gemeenteraad moet donderdag zonder voetbalemoties toch een cruciaal principebesluit nemen over Feyenoord City.
Stopt de Maasstad €135 mln in dit miljardenplan voor de bouw van een nieuw voetbalstadion, de herontwikkeling van De Kuip en daaromheen de bouw van woningen, hotels en horecagelegenheden en de aanleg van velerlei sportfaciliteiten?
De belangen zijn groot. Het gaat niet alleen om een van de grootste vastgoedprojecten ooit in de Maasstad, maar ook om de ziel van Rotterdam: de toekomst van volksclub Feyenoord en van voetbalicoon De Kuip. Maar ook om meer kansen voor de inwoners van de achterstandswijk op ‘Zuid’.
Volgens de voorstanders is uitvoering van de plannen noodzakelijk, niet alleen om van Feyenoord structureel een echte topclub te maken. Maar ook om ‘Zuid’ én de stad Rotterdam op te stuwen in de vaart der volkeren.
Tegenstanders, waaronder de stichting Red de Kuip en enkele supportersgroepen, vinden het een megalomaan en risicovol plan, gedoemd om te mislukken. Bij het projectbureau Feyenoord City zijn ze niettemin optimistisch gestemd. Hoe hoog op een schaal van 1 tot 10? ‘Een 8’, aldus projectleider Frank Keizer. Zeven vragen over een Rotterdams vastgoedproject van allure.
Waarom draagt de gemeente bij aan een particulier project?
De gemeente ziet een groot maatschappelijk voordeel omdat Feyenoord City past in de verbetering van ‘Zuid’, de wijk met hardnekkig hoge werkloosheid. De plannen voorzien ook in de komst van een sportcampus en bedrijven (horeca, detailhandel). Dat levert banen op voor jongeren. Van de 1383 banen die het project genereert, zijn er volgens het projectteam structureel 310 banen voor inwoners van Zuid. Ook zouden de opleidingsmogelijkheden toenemen.
Waarvoor is de €135 mln van de gemeente bedoeld?
Hiervan is €40 mln bestemd voor een belang in het nieuw te bouwen stadion aan de Maas, met 63.000 zitplaatsen. De gemeente krijgt een belang van maximaal 49% in het stadion. Daar staat als het goed is dividend tegenover. Daarnaast wordt voor €60 mln de grond onder het stadion aangekocht, met erfpachtcanons als inkomstenbron. De resterende €35 mln wordt gebruikt voor de aanleg en verbetering van infrastructuur rond het stadion.
De inkomsten zijn een belangrijk verschil met vorige stadioninitiatieven, waarbij de gemeente werd gevraagd om een garantiestelling, zonder inkomsten maar met risico.
Als de gemeenteraad toestemt, is alles dan rond?
Nee, want in de markt moet nog het leeuwendeel van de financiering worden opgehaald, bij (institutionele) beleggers en banken dus. Het nieuwe stadion kost €365 mln (exclusief bouwrente en inflatie).
Feyenoord City moet nog op zoek naar €232 mln aan vreemd vermogen, dat grotendeels bij de banken moet worden opgehaald. Verder moet er €190 mln eigen vermogen komen, waarvan €100 mln cumulatief preferente aandelen zonder stemrecht. De €90 mln voor gewone aandelen moet komen van de Feyenoordfamilie, de gemeente en private investeerders.
Dan gaat het alleen om het stadion. In een latere fase moeten private partijen de financiering opbrengen voor de herontwikkeling van De Kuip, De Strip (strook met horeca en winkels) en de bouw van hotels. De totale kosten worden op €1,5 mrd geschat. De looptijd van het project is tot 2025.
Is er interesse vanuit de markt?
Projectleider Frank Keizer wil geen details geven, maar volgens hem is er voldoende ‘appetite’ voor de financiering van Feyenoord City. ‘De verwachting is dat eind 2018 de financial close voor het stadion is.’ Dan moet er dus een handtekening komen onder de financieringsovereenkomsten.
Loopt de gemeente veel risico?
Risico ja, maar hoeveel is onzeker. Natuurlijk bevat de businesscase verschillende scenario’s, ook een met een ‘perfect storm’, dus waarbij veel tegenzit. Zelfs dan zouden er geen extra kosten zijn voor de gemeente. Voor de buitenwacht is het moeilijk beoordelen, omdat veel cijfers vertrouwelijk zijn.
Maar alles hangt af van de uiteindelijke bezoekersaantallen en de prestaties van Feyenoord. En wordt het stadion een toeristische trekpleister waar jaarlijks de geraamde 300.000 toeristen komen? Bovendien: het succes van stadion hangt weer samen met de komst van horeca, winkels en entertainment op De Strip.
Paul Hofstra, voorzitter van de Rotterdamse Rekenkamer, vindt het ‘een complex project’. Hij houdt dan ook de voortgang nauwlettend in de gaten. ‘Op papier ziet het er prachtig uit, maar daar moet je doorheen kijken.’ Hij kijkt vooral naar waar de risico’s belanden. ‘Als het fout gaat, wie betaalt dan de rekening? Vaak zijn dat niet de banken.’
‘Op papier ziet het er prachtig uit, maar daar moet je doorheen kijken’ • Voorzitter Paul Hofstra van de Rotterdamse Rekenkamer
Zijn er critici?
Ja, de harde kern van supporters bijvoorbeeld, die De Kuip voor €150 mln willen renoveren en als stadion willen behouden. En dan zijn er nog de omwonenden van het nieuw te bouwen stadion. Zij vrezen voor een chaos bij thuiswedstrijden en dringen aan op een verbetering van de plannen voor extra infrastructuur en het ov.
En hoe denkt de gemeenteraad?
Zoals het er nu uitziet, lijken de meeste partijen voorstander te zijn van een gemeentelijke bijdrage. Maar de steun is voorwaardelijk. Samuel Schampers van D66, de partij die met Leefbaar Rotterdam en het CDA het college in handen heeft, is ‘in grote lijnen’ akkoord met wat er nu aan voorstellen ligt. ‘Voor ons is wel een voorwaarde dat de hele gebiedsontwikkeling en de breedtesport geborgd zijn. Het gaat immers om gemeenschapsgeld.’
CDA-raadslid Danielle Knieriem is ‘uitgesproken voorstander’ omdat er sprake is van de ontwikkeling van een heel gebied. Maar zij wil wel meer garanties rond de infrastructuur voor een goede aan- en afvoer van bezoekers. En als de financieringsvoorwaarden van de banken en investeerders tegenvallen, moet de gemeente niet deelnemen in het project. ‘Er is nog veel in te vullen.’