Profiel Jan de Jong (51) De algemeen directeur staat voor een historische keuze bij Feyenoord: wel of geen nieuw stadion. Is hij de juiste man op de juiste plaats?
Het was 1993 en Jan de Jong, student politicologie, klopte op een vroege ochtend aan de deur in Hilversum bij Studio Sport. Daar werken, dat was zijn droom. Een afspraak had hij niet. Hij meldde zich bij chef-sport en boegbeeld Kees Jansma, met de vraag of hij stage mocht lopen. Hij kreeg de kans, zonder stagevergoeding. „Zie maar of je je staande weet te houden”, zei Jansma.
De Jong maakte zich „min of meer onvermijdelijk”, vertelt Jansma, „door halsstarrig vol te houden”. Als beleidsmedewerker ondersteunde hij Jansma bij de onderhandelingen over sportcontracten. Jansma: „Jan bleek al gauw een buitengewoon handige denker, met strategisch vermogen.” Hij maakte razendsnel carrière en werd in 2010 uiteindelijk algemeen directeur van de NOS.
Vorig jaar november stapte De Jong (51), na bijna een kwart eeuw NOS, over naar Feyenoord. Als algemeen directeur staat hij de komende periode voor de belangrijkste beslissing van de club sinds de bouw van de Kuip in 1937: het wel of niet ontwikkelen van een nieuw stadion (kosten 444 miljoen euro).
Hoe manifesteert hij zich bij Feyenoord, nu bijna een jaar in functie? Is hij, als sleutelfiguur in het gevoelige en complexe stadiondossier, de juiste man op de juiste plaats?
Door de vele onderhandelingen over tv-rechten heeft hij een enorm netwerk in de sportwereld. Hij is overtuigd van zijn gelijk, geldt als vasthoudend, intelligent, aimabel, tikje ijdel, maar hij wordt door sommigen ook een beetje naïef genoemd. Al sprak hij dat laatste tegen in supportersblad Hand in Hand. „Wel heb ik structureel last van een goed humeur”, zei hij.
„Hij heeft de goede eigenschap om a priori van het goede in de mens uit te gaan”, zegt voormalig Feyenoord-voorzitter Jorien van den Herik, die De Jong lang kent en soms met hem spart. Van een relatief veilige, publieke omgeving, stapte hij in bij Feyenoord, waar het krachtenveld soms onnavolgbaar is en waar de thermometer in grote mate bepaald wordt door sportieve resultaten.
Sportmarketeer Chris Woerts was commercieel directeur bij Feyenoord en kent De Jong goed. „Jan heeft een grote gunfactor.” Hij vond het een verstandige zet van Feyenoord: hij kent de club, is van jongs af aan supporter, heeft commercieel inzicht, kent de trends op mediagebied, is verbaal sterk. Woerts: „Jan heeft één fout gemaakt: in de beginperiode is hij te veel in de publiciteit geweest.”
De Jong – altijd uitgesproken – deed stof opwaaien in een aantal optredens. Bij het praatprogramma van Jansma, De Tafel van Kees op Fox Sports, zei hij in januari dat Feyenoord het team is „dat de meeste passes heeft in een wedstrijd”. Een statistiek die, zonder context, weinig zegt. Kritiek en hoongelach klonk op social media.
Nieuwjaarsspeech
Jansma, oud-perschef bij Oranje, zag het gebeuren en dacht: „Daar ga je nog lang last van hebben, de voetbalwereld kennende. Praten over voetbal, praten over het spel zelf, bemoeien met alles, goed bedoeld weliswaar. Een soort geldingsdrang om te bewijzen dat hij actief is en dat hij ook op voetbalgebied kan meepraten. Dat had ik hem, als ik bij Feyenoord had gewerkt, niet geadviseerd.”
In zijn nieuwjaarsspeech kondigde De Jong de terugkeer van Robin van Persie aan. „Dat is toch iets mooier”, zei De Jong, „dan dat je je laatste jaren van een prachtige voetbalcarrière afsluit in een of andere woestijn. Maar je hebt nou eenmaal principes en vaste lasten.”
De Jong noemde de naam niet, maar insiders wisten: hij doelde op Wesley Sneijder, die een week eerder bij een club in Qatar tekende. De zaakwaarnemer van Sneijder, Guido Albers, was in de zaal. Albers, eveneens de agent van Feyenoord-coach Giovanni van Bronckhorst en diens assistent Jean-Paul van Gastel, in een reactie: „Ik vond het ongepast. ” Na de speech sprak hij De Jong er direct op aan.
Jansma: „Jan heeft de neiging, hoe goed ik hem ook vind, om zijn kennis niet onder stoelen of banken te steken. En hij laat ook niet na om te laten blijken dat er bij de ander wat minder kennis aanwezig is. Dat kan irritaties opwekken.”
In een interview in het AD in oktober – De Jong moest nog beginnen bij Feyenoord – vertelde commissaris Rob Slotboom dat hij was opgestapt vanwege de keuze voor De Jong, in zijn ogen een „historische blunder”. Slotboom wilde liever AZ-directeur Robert Eenhoorn, die ook in beeld was. Slotboom, in een reactie: „Ik heb niks tegen de persoon Jan de Jong, maar voor mij was er maar één ideale kandidaat, Robert Eenhoorn. Robert Eenhoorn is topsport en Jan de Jong is NOS, dat staat mijlenver van topsport af.”
De rvc koos met meerderheid voor De Jong. „Hij was een uitstekende kandidaat”, zegt toenmalig president-commissaris Gerard Hoetmer. Woerts: „De vergelijking met Eenhoorn zal altijd gemaakt worden. Dat achtervolgt hem. Als het goed gaat hoor je dat niet, maar als het slecht gaat, dan steken die verhalen de kop weer op.”
Het zijn kleine publicitaire krasjes in zijn eerste jaar, waarin de club de KNVB-beker won maar vierde werd in de eredivisie. Mensen die met hem te maken hebben bij Feyenoord, zijn positief over hem. „Prettige man, integer, duidelijk, communiceert goed”, zegt Wim van Merkensteijn, voorzitter van supportersvereniging FSV De Feijenoorder (17.000 leden).
Van Merkensteijn: „Hij is benaderbaarder dan Eric Gudde [zijn voorganger] was. Hij is bereikbaar en aanspreekbaar voor iedereen. Jan loopt ook niet weg voor bepaalde groepen supporters.”
Voor eind dit jaar beslist de Feyenoord-directie naar verwachting of er wordt overgegaan tot de volgende, cruciale fase van de planvorming van het nieuwe stadion (63.000 plaatsen). De club, en daarmee De Jong, zit in feite in de rol van keurmeester van de plannen die worden voorbereid door projectorganisatie Feyenoord City, met daarin mensen van de gemeente en het stadion.
De twee voornaamste punten waarop De Jong duidelijkheid moet krijgen: kan de club met dit nieuwe stadion toewerken naar een substantieel hoger spelersbudget (salarishuis) dan de huidige 19 miljoen euro, om zo de aansluiting te vinden met Ajax en PSV? De club wil zeker zijn van een jaarlijkse afdracht vanuit het stadion van 25 miljoen. Twee: komt de continuïteit van de club niet in geding?
Blanco ingestapt
Betrokkenen stellen dat De Jong gezonde argwaan en twijfel heeft over de haalbaarheid van het nieuwe stadion. Is het wel realistisch dat er, zoals de bedoeling is, voor 100 miljoen euro aan cumprefs (cumulatief preferente aandelen) wordt opgehaald? Op dit moment is daarvan nog niks toegezegd.
Interessant is: in een project dat inmiddels al enkele jaren loopt, is De Jong blanco ingestapt. Dat geeft hem een goede positie: hij kan onbevooroordeeld de plannen toetsen. Gudde was uitgesproken voorstander van nieuwbouw, evenals president-commissaris Hoetmer, die dit dossier trok, maar in juni vertrok. Woerts: „Jan kennende, zal hij een onafhankelijke positie innemen.”
In zijn mediaoptredens heeft De Jong zich tot dusverre niet onvoorwaardelijk uitgesproken voor het nieuwe stadion. „Het point of no return is zeker niet gepasseerd”, zei hij in Hand in Hand. Anderhalve week terug zat hij ruim vier uur samen met een groepje goed ingevoerde, kritische supporters en hoorde hun zorgen aan. „Vanuit de samenwerking met hem weet ik dat hij zich bijzonder goed laat informeren door voor én tegenstanders”, zegt Woerts. „Hij zal de club nooit in gevaar brengen.”
Van den Herik is voorstander van renovatie en uitbreiding van de huidige Kuip. „Het blijft voor mij onvoorstelbaar dat daar niet verder naar is gekeken [nadat het BAM-plan voor ombouw van de Kuip in 2015 klapte]. De heer De Jong begrijpt dat en deelt mijn mening.” Ook vindt Van den Herik dat „als Ajax en PSV de benchmark zijn”, het garantiebedrag (de eerder genoemde 25 miljoen) voor het spelersbudget „hoger moet zijn.”
Bij een supportersoverleg afgelopen maandag werd De Jong gevraagd naar de risico’s van het project Feyenoord City – dat naast het stadion een totale gebiedsontwikkeling op Rotterdam-Zuid behelst. Van Merkensteijn, die erbij was: „Dan is hij geruststellend: ‘jongens, als het niet goed is, dan doen we het gewoon niet. En als het wel goed is, doen we het wel.’ Hij staat er heel realistisch in.”
Volgens betrokkenen probeert De Jong bij de gemeente Rotterdam bepaalde onderdelen terug te onderhandelen van het position paper – de voorwaarden waarop de stad een bijdrage van 135 miljoen doet, voor de aankoop van aandelen, grond en aanleg van infrastructuur. Het zou onder meer gaan om details op gebied van mobiliteit, financiering, zeggenschap en het sociaal-economisch programma. Dit omdat de gemeente in de ogen van Feyenoord wel een erg gunstige deal sloot.
Van den Herik denkt dat het plan „zonder verdere aanzienlijke steun van de gemeente Rotterdam” het niet zal halen. Jan de Jong zal de komende tijd de knoop moeten doorhakken: ziet hij het stadionplan zitten of niet? Betrokkenen benadrukken: zijn nalatenschap bij Feyenoord zal voor belangrijke mate afhangen van dit dossier.