De gemeente Rotterdam moet de Kuip renoveren in plaats van zich te vertillen aan een nieuw stadion.
Feyenoord wil voor 456 miljoen euro een mooi stadion aan de Maas bouwen, voor 63 duizend mensen. Het wordt één van de duurste stadions van Europa, ook per zitplaats gerekend. De (reële) kosten per zitplaats worden bijvoorbeeld 2,6 keer zo hoog als die van de stadions van Ajax (opening in 1996) en Juventus (2011). Het Rotterdams gemeentebestuur wil 135 miljoen euro aan het plan bijdragen, omdat het de gebiedsontwikkeling in Rotterdam-Zuid bevordert. De gemeenteraad beslist op 11 mei.
Het stadion krijgt geen akoestisch dak en dus geen concerten. Het krijgt ook weinig parkeerplaatsen, en ligt ongunstig voor verkeer.
Wat verdient Feyenoord aan het plan? Het stadion wordt een zelfstandige onderneming. Die betaalt Feyenoord jaarlijks een vast bedrag voor het optreden van het elftal, dat gelijk is aan wat de Kuip de club momenteel oplevert. Daarnaast krijgt de club een variabele vergoeding, die gelijk is aan de winst van het stadion na aftrek van het vaste dividend voor aandeelhouders. De club gaat er dus alleen op vooruit als het stadion een winst maakt die boven dit vaste dividend uitkomt.
Feyenoord denkt dat dit het geval zal zijn, maar men schat daarbij de inkomsten hoog in, en sommige kosten zoals die van rente en onderhoud te laag. De inkomsten liggen bijvoorbeeld bijna 50 procent boven die van de Arena. Als de werkelijkheid een beetje tegenvalt – 10 procent minder inkomsten bijvoorbeeld – daalt de winst van het stadion tot het niveau van het vaste dividend, zodat Feyenoord geen enkel voordeel uit het stadion haalt.
Men blijft dan financieel ver achter op de concurrenten, zodat de club bijna nooit meer kampioen wordt. Daardoor komen er te weinig bezoekers en gaat het stadion bankroet. Als de tegenvallers groter worden, kunnen ze ook los van het effect van een te matig elftal tot gevolg hebben dat rente en aflossing niet kunnen worden voldaan. Al met al lijkt de kans op bankroet reëel.
Een faillissement van het stadion zou slecht zijn voor club én de gebiedsontwikkeling. Daarom zal de gemeente, wanneer dat nodig wordt, flink gaan bijdragen aan het voorkomen ervan. Men kan daardoor uiteindelijk veel meer gaan bijdragen dan de nu voorziene 135 miljoen.
Hoewel het Maasstadion gedeeltelijk eigendom van de gemeente wordt, zullen de Europese aanbestedingsregels niet worden gevolgd. Mede hierdoor is het mogelijk dat sommige financiers in ruil voor hun bijdrage uiterst winstgevende opdrachten bij bouw of inrichting krijgen. Dit kan helpen verklaren waarom het stadion zo peperduur wordt.
De grote supportersvereniging is gevraagd het plan te steunen. De vereniging heeft dit, na met moeite inzage in de geheime stukken te hebben gekregen, geweigerd. Men heeft twijfels over de financiële kant van de zaak, en over de bereikbaarheid.
Even wat geschiedenis. Feyenoord wilde in 2013, op een voor het verkeer betere plek, ook al een duur nieuw stadion – zij het dat dit stadion in elk geval nog 20 procent goedkoper was. Net als nu ondersteunden allerlei rapporten het plan. Toch wees de gemeenteraad het af. Dit na, toen ook al, een waarschuwend signaal van de supportersvereniging.
Die had kennelijk goed nagedacht, want een jaar later oordeelde een door de club benoemde commissie van bestuurlijke zwaargewichten dat het stadion de club de kop had kunnen kosten. Maar het clubbestuur is het daar nu niet mee eens. De keus voor het Maasstadion is dan ook deels gebaseerd op onderzoeken uit 2013. Tja.
De supportersvereniging vraagt zich ook af waarom de club renovatie van de Kuip onrendabel vindt. Goede vraag. Een gerenoveerde Kuip is 2,8 keer zo goedkoop als het Maasstadion, terwijl het dezelfde capaciteit en voorzieningen biedt, ook lang mee kan, ook architectonisch fraai is, gunstiger ligt voor het verkeer en sfeervoller is. Zo bezien zullen club en stadion het beter doen, en daar heeft ook de gebiedsontwikkeling baat bij.
Kortom, de vraag is gerechtvaardigd of het clubbestuur niet opnieuw beleid voert dat de club sterk benadeelt, of zelfs de kop kan kosten. En alvorens de gemeenteraad zo bijzonder veel belastinggeld in het riskante project steekt, zal men toch een goed antwoord op deze vraag moeten hebben. Zo’n antwoord heb ik nog niet gezien.
Desondanks lijken coalitiepartijen CDA en Leefbaar Rotterdam snel voor het Maasstadion te willen stemmen. Een belangrijke vraag is of de derde coalitiepartij, D66, net als in 2013 Feyenoord gaat redden door tegen het eigen college te stemmen. Gebeurt dat niet, dan neemt de kloof tussen politiek en burger verder toe.